Vertigo

Vertigo Nedir?

Vertigo, denge kaybı ve sersemlik hissi olarak tanımlanır. Gündelik konuşma dilinde vertigo ve baş dönmesi aynı anlamlarda kullanılıyor olsa da, aynı anlama gelmezler. Vertigo, hemen herkesçe yaşanan basit baş dönmeleri olarak tanımlanamayacak tıbbi bir semptomdur.

Vertigo hareket ederken ya da eğilip, kalkarken hızlı hareket etmeye bağlı durumlarda sıklıkla ortaya çıkabilir. Ancak küçük hareketlerde, yürümede ve hatta dinlenme esnasında bile kişi sallanma, sersemleme veya vertigo yaşayabilir. Vertigo denge hissini değiştirir ve düşme riskini artırabilir.

Birkaç saniyeden birkaç saate kadar süren akut veya keskin ataklarda oluşabilecek vertigo hızlı hareket etme, çok hızlı bir şekilde dönme, yürüme veya araç ya da deniz tutması nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi, hareketten bağımsız olarak, kendi kendine de oluşabilir.

Sık gözlemlenen semptomların başında yer alan vertigo, kendi başına bir hastalık değildir fakat bir hastalığın habercisi olabilir. Bazen şiddetli hapşırmaların bile tetiklediği vertigonun altında ciddi hastalıklar yatıyor olabilir.

Vertigo Nedenleri Nelerdir?

Klinik anlamdaki baş dönmesi yani vertigo kişi dururken bulunduğu ortamın ögelerinin kişiye dönüyormuş gibi gelmesi olarak tanımlanır.

Bu anlamdaki vertigonun nedenleri iki grupta incelenir:

Santral Vertigo: Merkezi sinir sistemindeki problemlerden kaynaklanır. Özellikle beyin, beyin sapı ve beyincik kaynaklı vertigo bu grupta incelenir. Bu organlarda ortaya çıkabilecek kanama, inme, migren, tümör, multiple skleroz (MS) gibi bir takım hastalıkların bir belirtisi olarak vertigo görülebilir.

Periferik Vertigo: İç kulak ve denge sinirinden kaynaklı vertigolar bu grupta ele alınır. Santral vertigoya kıyasla daha sık karşılaşılan periferik vertigolar arasında; labirent ve yarım daire kanallarından kaynaklanan vertigo, denge sinirinin bozukluklarından kaynaklanan vertigo, dengeyi sağlayan, utrikül ve sakkül adı verilen taşların doğru yerleşimde bulunamamasından kaynaklanan vertigo ve Meniere hastalığı gibi durumlar sayılabilir.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Vertigo denge bozukluğuna bağlı olarak kişinin düşerek yaralanmasına sebep olabilir. Zihinsel karışıklık ve muhakeme bozukluğu sonucunda baş dönmesi yaşayan kişi yürürken zorlanabilir, mide bulantısı yaşayabilir, korku ve endişeyle karşı karşıya kalabilir.

Vertigo genellikle basit ilaç kullanımı veya yaşam tarzı değişiklikleriyle bir süre sonra geçebilmektedir. Fakat bazı durumlarda vertigonun tedavisinin yapılabilmesi için öncelikle altta yatan sebeplerin çözülmesi gerekmektedir.

Eğer daha önce bir vertigo sorunuyla karşı karşıya kalmadıysanız, aniden başladıysa ve uzun süredir düzelmediyse mutlaka en kısa süre içinde bir doktora başvurunuz. Vertigo kendi başına bir belirtidir. Vertigo ayrıca bir hastalık olmadığı için, tipik belirtileri bulunmaz. Fakat altta yatan sebeplere bağlı gelişen vertigoya eşlik eden belirtiler şu şekildedir:

Tansiyon düşmesi
Şiddetli ataklar
Kulakta basınç hissi
Kuvvet kaybı
Görme bozukluğu
Mide bulantısı
Göz kararması
Kulak çınlaması
Vücut dengesizliği
Karar verme yetisinde bozukluk

Vertigo Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Vertigonun nedenlerini ve tipini tespit etmek için bazı testler yapılmaktadır. Vertigo şikayeti ile hastaneye başvuran hastaların % 85’inde iç kulağa bağlı hastalıklar tespit edilmektedir. Vertigo şikayetinde doktor öncelikle hastanın öyküsünü alır ve sonrasında fiziki muayene yaparak, vertigonun tipi ve şekli belirlenir.

Klinik olarak yapılan muayene sonrasında, elektronistagmografi denilen cihazla istemsiz göz hareketlerini incelenerek, iç kulak hastalıklarına bağlı gelişen durumlar ortaya çıkarılabilir. Burada önemli olan vertigoyla ilişkili olan denge ve işitme sorunlarının da ele alınarak incelenmesidir.

Bunun dışında doktorun gerek gördüğü durumlarda bilgisayarlı tomografi ve MR çekimleri yapılabilir. Yine kan testi veya psikolojik değerlendirme isteyebilir.